UNIX ve benzerlerinin kronolojisi

19/02/2015

Bu başlık altında UNIX ve benzerleri hakkında bir kronoloji hazırlamaya çalışmaktayım. UNIX ve benzerleri için önemli olduğunu düşündüğüm olayları tarihleri ile birlikte biriktiriyorum. Blogum Github üzerinde olduğundan göndereceğiniz Pull Request'ler ile kronolojinin gelişimine siz de katkı verebilirsiniz.

1965 ortaları

MIT, Bell Labs ve General Electric Multics adı verilen bir işletim sistemi üzerinde çalışmaktalar. Multics pek çok yeniliğin yanı sıra birçok da sorun barındırdığından Bell Labs yavaş yavaş projeden ayrılır. Bu projede Bell Labs adına görevli olan Ken Thompson, Dennis Ritchie ve diğer uzmanlar önceki çalışmalarını daha küçük bir ölçekte uygulamaya karar verirler.

1969

Ken Thompson, Space Travel isimli oyunu Multics için yazmıştır. Daha sonra bu oyunu Dennis Ritchie bile birlikte PDP-7'nin assembly diline port ederler. Bu esnada alt katman için yazılan kod zaman içerisinde Unix işletim sistemine dönüşür. Bazıları Space Travel'in ilk Unix uygulaması olduğunu kabul eder. Unix adı henüz ortaya çıkmamıştır. Söz konusu işletim sistemi Ken's new system(Ken'in yeni sistemi) olarak anılır.

Dennis Ritchie C programlama dilini geliştirmeye başlar.

1970

Peter Neuman projeye Multics(Multiplexed Information and Computer Services) projesine atıfta bulunarak UNICS(UNiplexed Information and Computing Service) adını verir.

1972

Unix, C programlama dili ile yeniden yazılır. Assembly'den yüksek seviyeli bir dil sayesinde Unix'in diğer platformlara port edilmesi çok daha kolay olur. Bell Labs daha sonra genel olarak Research Unix olarak anılan birçok Unix sürümü geliştirir.

1974

Berkeley'deki ilk Unix sistem PDP-11 üzerinde çalışan Version 4 Unix'tir. Bu dağıtım içerisinde kaynak kod da bulunduğundan üniversitedeki araştırmacılar Unix'i değiştirip geliştirebilmektedirler.

1975

Ken Thompson, Bell Labs'tan uzun süreli bir izne ayrılarak Berkeley'de PDP-11/70 üzerine Version 6 Unix kurulmasına yardım eder.

İlk kaynak kod lisansı University Of Illinois Bilgisayar Bilimleri Bölümü'ne satılır. University of Illinois Network Unix'i geliştirmeye başlar. O zamanlar üniversite dışı kullanım için Bell Labs 20000$ lisans ücreti almaktadır.

1977

Bill Joy ilk Berkeley Sofware Distribution(1BSD)'i derlemeye başlar.

1978

1BSD yayınlanır.

1979

2BSD yayınlanır. Bu sürüm Bill Joy tarafından yazılan vi metin editörünü ve C kabuğunu barındırmaktadır.

1982

Andy Bechtolsheim, Scott McNealy ve Vinod Khosla Sun Microsystems'i kurarlar. Kısa zaman sonra Bill Joy da aralarına katılır ve kurucular arasında sayılır.

BSD tabanlı Sun UNIX 0.7 yayınlanır.

1983

Bell Labs Unix System V'ı geliştirir. Günümüzde en yaygın kullanılan Sytem V sürümleri IBM AIX, HP-UX, Oracle Solaris'tir.

Richard Stallman GNU projesini duyurur. Projenin amacı Unix benzeri bir özgür yazılım geliştirmektir.

Ken Thompson ve Dennis Ritchie işletim sistemi teorisi alanındaki çalışmaları ve Unix işletim sistemi dolayısı ile Turing ödülünü kazanırlar.

1985

Intel 80386 (ilk 32bit x86 işlemci) işlemcisini duyurur.

Richard Stallman Özgür Yazılım Vakfı'nı(Free Software Foundation) kurar.

Steve Jobs NeXT adında bir bilgisayar şirketi kurar.

1986

Bell Labs'tan Maurice J. Bach "The Design of the UNIX Operating System" isimli kitabı yayınlar. Bu kitapta System V R2 kernelini R3 ve BSD'den bazı özelliklerle birlikte anlatır.

1987

Andrew S. Tanenbaum "Operating System: Design and Implementation" isimli kitabını ve bu kitaptaki ilkeleri örneklemek için MINIX adında ücretsiz UNIX benzeri bir işletim sistemini yayınlar. MINIX için kaynak kod mevcut iken değiştirilmesi ve tekrar dağıtılması yasaktır. MINIX'in 16 bit tasarımı gittikçe yaygınlaşan ucuz Intel 386 mimarisine uygun değildir. O sıralarda UNIX ise kişisel kullanım için çok pahalıdır.

1989

Richard Stallman GNU General Public Licence-Genel Kamu Lisansı(GPL)'nı yazar.

NeXT Computer, NeXTSTEP 1.0'ı yayınlar.

25 Ağustos 1991

Linus Torvalds comp.os.minix. haber grubuna aşağıdaki mesajı gönderir:

Minix kullanan herkese selam -

386(486) AT klonları için bir (özgür) işletim sistemi (yalnızca bir hobi, gnu gibi büyük ve profesyonel olmayacak) geliştiriyorum. Nisan'dan beri üzerinde çalışmaktayım ve hazır hale gelmeye başladı. Sizlerden minix'te sevdiğiniz/sevmediğiniz şeylerle ilgili bilgi almak istiyorum çünkü geliştirdiğim işletim sistemi ona oldukça benziyor (dosya sisteminin fiziksel yapısı (bazı pratik nedenlerden ötürü) ve diğer bazı özellikler).

Son olarak bash (1.08) ve gcc (1.40) ekledim ve şimdilik herşey çalışıyor görünüyor. Bu da birkaç ay içerisinde kullanılabilir bir şeyler elde edeceğimi gösteriyor. Bu yüzden insanların en çok hangi özellikleri istediğini bilmek istiyorum. Tüm önerilerinize açığım ama hepsini gerçekleyeceğime söz veremem :-)

Linus (torvalds@kruuna.helsinki.fi)

Hamiş: Evet - hiç minix kodu içermiyor ve multi-threaded bir dosya sistemine sahip. Portable değil (386 task switching vs kullanıyor) ve muhtemelen AT-hard diskler dışında hiçbir şeyi desteklemeyecek çünkü elimde olan yalnızca bu :-(.

1992

Andrew S. Tanenbaum comp.os.minix haber grubuna "Linux is obsolete"(Linux demodedir) başlıklı bir yazı yazar ve ünlü Tanenbaum - Torvalds tartışmasını başlatır. Tanenbaum Linux'un birkaç yıl içerisinde GNU Hurd tarafından yok edileceği tahminini yapar fakat yanılır.

1993

Ian Murdock, Debian projesini duyurur.

1996

İlk kararlı Debian sürümü yayınlanır.

Apple, NeXT Computer'i satın alır.

1998

Ken Thompson ve Dennis Ritchie Ulusal Teknoloji Madalyası'nı(National Medal of Technology) kazanırlar.

2000

Apple, Darwin adındaki Unix benzeri işletim sistemini yayınlar. Darwin, Apple tarafından geliştirilen kodun yanı sıra NeXTSTEP, BSD ve diğer özgür yazılım projelerinden kodlar barındırmaktadır.

2004

İlk Ubuntu sürümü olan Ubuntu 4.10 yayınlanır.

2005

MINIX, version 3 ile birlikte özgür olur ve gömülü sistemlerde kullanılmak üzere yeniden tasarlanır.

Follow me on Twitter