02/09/2012
"Bir aptal içerik takip sistemi"[1]
Linus Torvalds ilk Git sürümünü Nisan 2005 tarihinde duyursa da Git'in biz fani kulların kullanabileceği duruma gelmesi 2005 yılı sonunu buldu.
Bu yazıda Git sürüm kontrol sisteminin altında yatan bileşenlere ve veri yapılarına değinerek gündelik Git komutlarının çalışma şeklinin daha iyi anlaşılabilmesini sağlamayı umuyorum.
Yukarıdaki resim temel Git çalışma mantığını gösteriyor:
- git-add komutu ile working tree'deki değişiklikler index'e gönderilir.
- git-commit ile index'teki değişiklikler repository'ye gönderilir.
- git-checkout komutu ile working tree'nin geçmiş hallerine dönülebilir.
Git'in temeli bloblardır
Bir blob bir dosyanın içeriğine karşılık gelir ve dosyanın içeriği ve boyutunun SHA-1 özeti ile adlandırılır. Böylece aynı içeriğe sahip dosyalar evrensel olarak aynı blob içinde yer alırlar. Bu yapı veri tekrarını engelleyerek daha sıkışık bir mimari sunar.
Aşağıdaki örnekte bir dosya oluşturup henüz commit dahi etmeden o dosyaya ait blobun adına ulaşıyoruz.
mkdir ornek cd ornek/ echo "alp er tuna öldi mu" > dosya git hash-object dosya 156a151425ae09350295b6c2eb0ad786e99fabf2
Buradan dosya isimli dosyanın commit edildiğinde 156a151425ae09350295b6c2eb0ad786e99fabf2 isimli blob içinde tutulacağı sonucuna ulaşabiliriz. Bu değer evrensel olduğundan aynı komutları çalıştırdığınızda siz de aynı sonucu alıyor olmalısınız.
Tree yapısı blobları bir arada tutar ve onlara anlam kazandırır
Bloblar yalnızca dosyanın içeriğini tutarlar. Bloba anlam kazandıran, dosya adı gibi meta verileri tutan tree yapısıdır. Bir tree başka treeler ve bloblardan oluşur.
echo "ıssız ajun kaldı mu " > dosya2 mkdir dizin echo "ödlek öçin aldı mu" > dizin/dosya3 echo "emdi yürek yırtılur" > dizin/dosya4 git init git add . git commit -m "ilk commit"
Yaptığımız ilk commit ile 4 adet dosyaya karşılık gelen 4 adet blob oluşturmuş olmalıyız. Bunlardan biri olan dosya isimli dosyanın özetinin yukarıda hesapladığımız gibi olması gerekir. Aşağıdaki komutlar ile bu özete karşılık gelen içeriği yazdıralım. Genellikle özetin yalnızca ilk 6-7 karakteri bu işlem için yeterlidir.
git cat-file -t 156a151 blob git cat-file blob 156a151 alp er tuna öldi mu
Görüldüğü üzere dosya içine yazdığımız dizeye ulaşmayı başardık. Şimdi de yaptığımız commitin ayrıntılarına bakalım.
git cat-file -t HEAD commit git cat-file commit HEAD tree 1b56480e27ff94b550ced3366aad7fba1981a0d3 author Fehmi Can Saglam <fehmican.saglam at 4primes.com> 1346615998 +0300 committer Fehmi Can Saglam <fehmican.saglam at 4primes.com> 1346615998 +0300 ilk commit
Yaptığımız commitin içinde bir tree nesnesinin yer aldığını görüyoruz. Bu treenin ayrıntılarına bakmak için git ls-tree komutunu kullanacağız.
git ls-tree 1b56480 040000 tree d0a385dda584ee1025257ae1e0f4fbb737033213 dizin 100644 blob 156a151425ae09350295b6c2eb0ad786e99fabf2 dosya 100644 blob 4e946f019da51f5d7bc141ceb8232de0576c08ef dosya2
Yaptığımız ilk commitin içinde yer alan tree içinde 2 adet blob ve 1 adet tree olduğu bilgisine ulaştık.
Git dosyalar için blob, dizinler için tree nesneleri oluşturur
dizin dizini için oluşturulan tree nesnesinin ayrıntılarına bakarak bu dizin içindeki dosyalara ulaşabiliriz.
git ls-tree d0a385d 100644 blob 6b0532062d62ed344a09f78066824a77e146ca97 dosya3 100644 blob f02d9aad67017c15990c128fdde28e2fa3a22643 dosya4
git ls-tree komutunu özyinelemeli olarak çalıştırarak tüm dosyalara aşağıdaki gibi tek bir komutla da ulaşabilirdik.
git ls-tree -r 1b56480 100644 blob 6b0532062d62ed344a09f78066824a77e146ca97 dizin/dosya3 100644 blob f02d9aad67017c15990c128fdde28e2fa3a22643 dizin/dosya4 100644 blob 156a151425ae09350295b6c2eb0ad786e99fabf2 dosya 100644 blob 4e946f019da51f5d7bc141ceb8232de0576c08ef dosya2
Aşağıdaki resim yaptığımız ilk commit için tree ve blob veri yapıları arasındaki ilişkiyi görselleştirmeyi amaçlıyor.
Tüm bu nesneler .git/objects dizini altında özet değerlerinin ilk 2 karakterine göre ayrılmış dizinler içinde yer alıyorlar.
find .git/objects -type f | sort .git/objects/15/6a151425ae09350295b6c2eb0ad786e99fabf2 .git/objects/1b/56480e27ff94b550ced3366aad7fba1981a0d3 .git/objects/4e/946f019da51f5d7bc141ceb8232de0576c08ef .git/objects/6b/0532062d62ed344a09f78066824a77e146ca97 .git/objects/71/a67537cfe2319ef454b39a88811027e1007969 .git/objects/d0/a385dda584ee1025257ae1e0f4fbb737033213 .git/objects/f0/2d9aad67017c15990c128fdde28e2fa3a22643
İlk commit hariç tüm commit nesnelerinin en az 1 ebeveyn commit nesnesi bulunur
dosya isimli dosyayı değiştirerek yeni bir commit yapalım.
echo 2 >> dosya git commit -am "ikinci commit" git cat-file commit HEAD tree 488d7e45747ec5d0f949d6ccecec73e2b37f2830 parent 71a67537cfe2319ef454b39a88811027e1007969 author Fehmi Can Saglam <fehmican.saglam at 4primes.com> 1346619408 +0300 committer Fehmi Can Saglam <fehmican.saglam at 4primes.com> 1346619408 +0300 ikinci commit
Çıktıdan anlayacağımız üzere yaptığımız ikinci commitin bir ebeveyni bulunuyor ki bu commit daha önce yaptığımız ilk commite karşılık geliyor. git ls-tree komutunu yeniden çalıştırdığımızda özet değerlerine bakarak yalnızca tek bir dosyanın değiştiğini görebiliyoruz.
git ls-tree -r 488d7e4 100644 blob 6b0532062d62ed344a09f78066824a77e146ca97 dizin/dosya3 100644 blob f02d9aad67017c15990c128fdde28e2fa3a22643 dizin/dosya4 100644 blob 14e6771239af30fa3751600333792e5c318d54ff dosya 100644 blob 4e946f019da51f5d7bc141ceb8232de0576c08ef dosya2
Git blob içeriğini zlib ile sıkıştırır
En son güncellediğimiz, özeti 14e6771239af30fa3751600333792e5c318d54ff olan blobun içeriğini görmeye çalışalım. Bu blob nesnesi .git/objects/14/e6771239af30fa3751600333792e5c318d54ff isimli dosyada bulunur. Ruby konsolunun yardımı ile bu dosyanın içeriğini açabiliriz.
irb
>> require 'zlib'
>> cf = File.open(".git/objects/14/e6771239af30fa3751600333792e5c318d54ff")
>> zi = Zlib::Inflate.new(Zlib::MAX_WBITS)
>> zi.inflate(cf.read)
=> "blob 23\000alp er tuna \303\266ldi mu\n2\n"
Nesne içerisinde önce nesnenin türü ve içeriğin boyutundan oluşan bir başlık ve ardından içerik yer alıyor. Aynı komutları bu kez bir tree nesnesi için çalıştıralım.
irb
>> require 'zlib'
>> cf = File.open(".git/objects/48/8d7e45747ec5d0f949d6ccecec73e2b37f2830")
>> zi = Zlib::Inflate.new(Zlib::MAX_WBITS)
>> zi.inflate(cf.read)
=> "tree 99\00040000 dizin\000\320\243\205\335\245\204\356\020%%z\341\340\364\373\2677\0032\023100644 dosya\000\024\346w\0229\2570\3727Q`\0033y.\\1\215T\377100644 dosya2\000N\224o\001\235\245\037]{\301A\316\270#-\340Wl\b\357"
Tree nesnesi içinde dosya ve dizin bilgilerinin yer aldığını görüyoruz. Böylece Git'in kullandığı veri yapıları hakkındaki yazımın sonuna gelmiş olduk. Umarım faydalı olmuştur.
Follow me on Twitter